فتق معده یا فتق هیاتال یکی از مشکلات شایع گوارشی است که می تواند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه زمانی رخ می دهد که بخشی از معده از موقعیت طبیعی خود خارج شده و به ناحیه ای دیگر، معمولاً حفره قفسه سینه، وارد شود. اگرچه این عارضه می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع تر است. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص، و راه های درمان هرنی معده می پردازیم.
قرار است مطالعه کنیم ...
فتق معده یا هرنی معده به معنی بیرون آمدگی معده از حالت طبیعی خود است که معمولاً به دلیل ضعف عضلات دیافراگم رخ می دهد. دیافراگم عضله ای گنبدی شکل است که قفسه سینه را از شکم جدا می کند. در حالت طبیعی، معده در زیر دیافراگم قرار دارد، اما در صورت بروز این عارضه، بخشی از معده از طریق یک دهانه کوچک در دیافراگم به سمت بالا حرکت می کند.
این نوع عارضه شایع ترین شکل فتق هرنی است. در این حالت، قسمت بالایی معده به همراه بخشی از مری به داخل قفسه سینه حرکت می کند. علائم این نوع فتق اغلب خفیف هستند و ممکن است حتی متوجه آن نشوید.
این نوع فتق کمتر شایع اما جدی تر است. در این حالت، بخشی از معده از دهانه دیافراگم عبور می کند و در کنار مری قرار می گیرد. این وضعیت ممکن است منجر به انسداد یا کاهش جریان خون در معده شود و نیاز به درمان فوری دارد.
علائم بیرون زدگی معده با توجه به نوع و شدت آن متفاوت است. در بسیاری از موارد، افراد هیچ علامتی را تجربه نمی کنند. اما در موارد دیگر، علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
ریفلاکس اسید معده به مری ناشی از فتق هیاتال می تواند باعث آسیب به دیواره مری و ایجاد زخم شود. در فتق هیاتال پاراازوفاژیال، ممکن است بخشی از معده فشرده شده و جریان مواد غذایی دچار اختلال شود. در موارد شدید، بخشی از معده ممکن است خون رسانی کافی دریافت نکند که این وضعیت می تواند خطرناک باشد و نیاز به جراحی فوری داشته باشد.
پزشک برای تشخیص فتق هرنی از روش های مختلفی استفاده می کند. با استفاده از یک لوله نازک و مجهز به دوربین، پزشک وضعیت معده و مری را بررسی می کند. تصویربرداری با اشعه ایکس می تواند موقعیت معده و هرگونه بیرون زدگی آن را نشان دهد. برای بررسی عملکرد عضلات مری و فشار داخل آن استفاده می شود.
اجتناب از غذاهای چرب، تند و اسیدی برای کاهش تحریک معده و کاهش وزن به کاهش فشار روی معده و جلوگیری از افزایش شدت علائم کمک می کند. بهتر است حداقل 2-3 ساعت بعد از غذا خوردن به خواب نروید تا از بروز علائم رفلاکس جلوگیری کنید. خوابیدن با سر بالاتر از سطح بدن می تواند به کاهش علائم رفلاکس شبانه کمک کند.
👈 غذاهای کم کالری مسیر شروع زندگی جدید
برای کاهش علائم فتق هرنی می توان از داورهایی استفاده کرد. به عنوان مثال مهارکننده های پمپ پروتون (PPI) برای کاهش تولید اسید معده و تسکین علائم ریفلاکس استفاده می شوند. آنتی اسیدها برای خنثی کردن اسید معده و کاهش سوزش سر دل موثر هستند. داروهای پروکینتیک به تسهیل حرکت غذا در معده کمک کرده و ریفلاکس را کاهش می دهند.
در موارد شدید یا زمانی که درمان های غیرجراحی مؤثر نباشند، جراحی می تواند یک گزینه باشد. با فوندوپلیکاسیون قسمت بالایی معده به دور مری پیچیده می شود تا از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری شود. این جراحی معمولاً برای درمان بیرون زدگی معده و بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) انجام می شود.
ترمیم فتق یکی دیگر از روش ها درمان است. در این روش، قسمت بیرون آمده اصلاح می شود و معده به موقعیت طبیعی خود بازمی گردد. این کار معمولاً همراه با تقویت دیافراگم برای جلوگیری از بازگشت فتق انجام می شود. توجه داشته باشید که درمان فتق هرنی باید به دقت توسط پزشک متخصص تعیین شود تا بهترین روش متناسب با وضعیت فرد انتخاب شود.
چاقی یکی از عوامل اصلی در ایجاد فتق معده است. به همین دلیل کنترل وزن برای افراد چاق توصیه می شود. تقویت عضلات شکم و دیافراگم می تواند جلوگیری از بیرون زدن معده موثر باشد. هنگام بلند کردن اجسام سنگین یا هنگام سرفه شدید، احتیاط کنید. مصرف غذاهای سالم و پرهیز از پرخوری می تواند خطر ابتلا به هرنی معده را کاهش دهد. با رعایت این نکات احتمال ابتلا به عارضه فتق هرنی کم می شود.
👈 راهکار های مبارزه با پرخوری عصبی
فتق هرنی از جمله مشکلات گوارشی با آمار بسیار زیاد در سراسر جهان است که موثر بر کیفیت زندگی افراد می شود. بسیاری از موارد فتق معده خفیف بوده و نیازی به درمان ندارند، اما در موارد شدیدتر، پیگیری و درمان به موقع ضروری است. با تغییر سبک زندگی، استفاده از درمان های دارویی، و در صورت نیاز جراحی، می توانید این مشکل را کنترل کرده و از عوارض آن پیشگیری کنید. توجه به سلامت خود و مشورت با پزشک در صورت بروز علائم، اولین گام برای مدیریت این بیماری گوارشی است. سلامتی شما در دستان خودتان است، پس با آگاهی و تصمیمات درست از آن محافظت کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.