راهنمای جامع رژیم لاغری برای سرد مزاج ها و سبک زندگی سالم

رژیم لاغری برای سرد مزاج ها برنامه غذایی است که با در نظر گرفتن طبع سرد افراد، تمرکز خود را بر انتخاب غذاها، نوشیدنی ها و ادویه های گرم می گذارد تا سوخت وساز بدن بهبود یابد، انرژی افزایش پیدا کند و کاهش وزن سالم و پایدار ممکن شود. در این مقاله از مجله لاغری Foodonly با اصول، غذاها و برنامه های مناسب این رژیم آشنا خواهید شد تا کاهش وزن سالم و موثر داشته باشید.

با انواع مزاج ها آشنا شوید

انواع مزاج عبارتند از:

• مزاج گرم و خشک (صفراوی)
• طبع گرم و نرم (دموی)
• مزاج سرد و خشک (سوداوی)
• طبع سرد و تر (بلغمی)

شایان ذکر است که افرادی هستند که مزاجشان در حالت متعادل است. در صورتی که با نوع مزاج خود آشنا نباشید، رژیم لاغری شما به نتیجه نخواهد رسید. ما در این نوشتار قصد داریم به طور خاص درباره سرد مزاج ها و رژیم مناسب برای سرد مزاج ها صحبت کنیم. 

چگونه مزاج خود را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص مزاج، معمولا چهار معیار اصلی در طب سنتی بررسی می‌شود:

• وضعیت بدن (ظاهر و ساختار)
  • افراد گرم مزاج معمولا بدنی عضلانی و درشت دارند.
  • افراد سردمزاج اغلب بدن لاغر، استخوانی یا شل و بی حال دارند.
• پوست و مو
  • گرم‌مزاج ها پوست گرم، گندمی یا تیره و موهای ضخیم و پرپشت دارند.
  • سردمزاج ها بیشتر پوست روشن یا رنگ پریده با موهای نازک و کم پشت دارند.
• رفتار و انرژی روزانه
  • گرم‌مزاج ها پرانرژی، پرتحرک و زود عصبانی می شوند.
  • سردمزاج ها معمولا آرام، کم انرژی و خواب آلود هستند.
• احساس نسبت به گرما و سرما
  • گرم‌مزاج ها گرما را کمتر تحمل می کنند و همیشه به دنبال خنک شدن هستند.
  • سردمزاج ها سریع سردشان می شود، دست و پایشان همیشه یخ است و بیشتر به دنبال گرما هستند.

نشانه های مزاج سرد و خشک (سوداوی)

• بدن لاغر و استخوانی
• پوست خشک و مستعد چروک
• موهای مشکی و نازک
• افکار منظم اما کمی وسواس و نگرانی

نشانه های مزاج سرد و تر (بلغمی)

• بدن چاق و شل با پوست روشن
• موهای نرم و کم پشت
• زیاد خوابیدن، پرخوری و نفخ
• فراموشی و کندی در تصمیم گیری

آیا نوع مزاج برای روی چاقی یا لاغری تاثیر دارد؟

بله اصولا افرادی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، مزاج سرد و مرطوب دارند. افرادی که عضلانی هستند اصولا مزاج گرم و مرطوب دارند و افرادی که لاغر هستند اصولا مزاج خشک دارند. اصولا مردانی که چاق هستند، مزاج گرم و مرطوب و خانم هایی که چاق هستند مزاج سرد و مرطوب دارند. 

افراد لاغر اصولا مزاج خشک دارند این افراد یا طبع سرد و خشک دارند و یا طبع گرم و خشک. برای شروع هر گونه رژیم چاقی یا لاغری، ابتدا باید نوع مزاج خود را بدانید. 

تفاوت رژیم سرد مزاج ها با گرم مزاج ها

مورد	سردمزاج ها	گرم مزاج ها
دمای بدن و سوخت وساز	بدن سرد و کم‌انرژی سوخت‌وساز کند	بدن گرم و پرانرژی سوخت وساز سریع
مواد غذایی مناسب	گوشت های گرم (گوسفند، شتر، پرندگان) سبزیجات و میوه های گرم	میوه ها و سبزیجات تازه، لبنیات، غذاهای خنک، گوشت های خیلی گرم و ادویه جات تند محدود
نوشیدنی ها	دمنوش ها و نوشیدنی های گرم (زنجبیل، دارچین، هل)، محدودیت نوشیدنی های سرد و یخ دار	نوشیدنی های خنک و آب فراوان برای کنترل حرارت بدن
وعده های غذایی	صبحانه کامل و گرم، وعده های سبک در طول روز، شام سبک و زودهنگام	وعده سبک صبحگاهی، میانه روز، ناهار سنگین تر
ورزش و فعالیت بدنی	ورزش های گرم کننده مانند پیاده روی سریع، طناب زدن، یوگا	ورزش های سبک و خنک کننده مثل شنا یا ورزش های هوازی سبک

اصول کلی رژیم لاغری در طب سنتی برای سرد مزاج ها

افرادی که مزاج سرد دارند (چه سرد و خشک و چه سرد و تر) برای کاهش وزن باید به اصول کلی زیر توجه کنند:

• گرم نگه داشتن بدن
  • غذاهای گرم‌مزاج مثل ادویه جات (زنجبیل، دارچین، زیره، فلفل سیاه) را در برنامه غذایی روزانه قرار دهید.
  • مصرف غذاهای سرد (مانند ماست، دوغ، خیار، گوجه، هندوانه) را محدود کنید.
• انتخاب پروتئین های مناسب
  • گوشت‌های گرم مثل گوشت گوسفند، شتر و پرندگان (کبوتر، گنجشک، بلدرچین) گزینه های خوبی هستند.
  • اگر گیاه خوار هستید، جایگزین هایی مانند نخود، کدوحلوایی، هویج فرنگی و اسفناج انتخاب مناسبی هستند.
• میان‌وعده های گرم و سبک
  • مویز، خرما، انجیر خشک، توت خشک و گردو میان وعده های عالی برای این افراد هستند.
• نوشیدنی های متناسب با طبع
  • دمنوش های گرم مثل زنجبیل، دارچین، بادرنجبویه، یا عرقیجاتی مانند بهارنارنج و نعناع توصیه می شوند.
  • مصرف نوشیدنی های سرد و یخ دار را تا حد امکان کم کنید.
• سبک زندگی و فعالیت بدنی
  • ورزش های هوازی مثل پیاده روی سریع، دویدن آرام، طناب زدن و یوگا به گرم شدن بدن کمک می کنند.
  • بی تحرکی باعث افزایش بلغم و در نتیجه چاقی بیشتر می شود.
• زمان بندی وعده های غذایی
  • صبحانه باید کامل و گرم باشد (مثل نان سنگک با گردو و عسل).
  • شام بهتر است سبک و زودهنگام مصرف شود تا از تجمع بلغم و سردی جلوگیری شود.

رژیم لاغری برای سرد مزاج ها

افرادی که مزاج سرد و خشک یا همان سوداوی دارند، باید از خوردن غذاهایی مانند ماهی، نوشابه به همراه غذا، عدس، گوشت مانده و …. خودداری کنند. افرادی که مزاج سوداوی دارند نباید غذاهای مانده و بیات را بخورند زیرا این نوع غذاها باعث افزایش سودا در بدن این افراد و در نتیجه ایجاد مشکلاتی برای سلامتی آنها می شود. 

افرادی که مزاج سرد و مرطوب یا همان مزاج بلغمی دارند اصولا افرادی با موی نازک و رنگ پوست و موی روشن هستند. اصولا افراد بلغمی بسیار نفخ می کنند، دهانشان ترش می شود، احساس خواب آلودگی می کنند، احساس سردی دست دارند. همینطور شل شدن پوست، حواس پرتی، تنگی نفس، پادرد، زانو درد، تپش قلب و … از علائم طبع بلغمی است. 

از جمله مواد غذایی مجاز برای بلغمی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ادویه جات گرم مانند زنجبیل، زعفران، هل، سیر، دارچین، موسیر، خردل و …
• گوشت های گرم مانند گوشت گوسفند، شتر، گنجشک، کبوتر، سار
• سبزیجات گرم مانند نعناع، کرفس، جعفری، ترخون، مرزه
• انواع کلم
• مارچوبه
• گردو
• لیمو ترش
• نخود
• کدو حلوایی

رژیم لاغری برای افرادی با مزاج سرد و خشک

رژیم لاغری برای سرد مزاج هایی که سوداوی هستند باید به شرح زیر باشد:

• سوداوی ها باید در رژیم لاغری خود گوشت گرم مانند گوشت گوسفند، گوشت شتر، گوشت گنجشک، گوشت کبوتر و سار را جای دهند. در صورتی که شما به عنوان یک فرد با مزاج سوداوی گیاه خوار هستید می توانید از جایگزین های گیاهی مانند آلو اسفناج، کدو تنبل، هویج فرنگی و … استفاده کنید. 
• سبزی های مناسب در رژیم لاغری برای سرد مزاج هایی که سوداوی هستند عبارتند از سبزیجات گرم مانند نعناع، ترخون، ریحان، جعفری، تره، مرزه، ساقه کرفس و انواع کلم 
• میوه مناسب برای افراد سوداوی شامل میوه هایی با طبع گرم است که عبارتند از انبه، سیب شیرین، مرکبات شیرین، گلابی، موز، انار و …
• نوشیدنی های مناسب برای افرادی که طبع سرد و خشک دارند عبارتند از دمنوش های گل گاو زبان، زنجبیل، دارچین، بادرنجبویه و عرقیجاتی مانند عرق بهار نارنج، عرق بیدمشک، عرق نعناع و …
• از جمله سایر گرمیجاتی که برای این افراد مناسب هستند عبارتند از عسل، کشمش، توت، خرما، انجیر، هل، زعفران، دارچین، زنجبیل و زیره.

چای ها و دمنوش های مفید برای سرد مزاج ها

سردمزاج ها باید بیشتر از نوشیدنی های طبع گرم استفاده کنند تا هم به هضم غذا کمک شود و هم جلوی تجمع سردی و رطوبت در بدن گرفته شود. برخی از بهترین گزینه ها:

دمنوش های گیاهی مناسب

1. دمنوش زنجبیل → تقویت‌کننده متابولیسم، رفع نفخ و افزایش حرارت بدن.
2. دمنوش دارچین → بهبود گردش خون، انرژی بخش و چربی سوز طبیعی.
3. دمنوش هل → رفع بی حالی و خستگی، مناسب بعد از غذا.
4. دمنوش بادرنجبویه → آرام بخش، تقویت کننده اعصاب و کاهش استرس.
5. دمنوش گل گاوزبان (با لیمو عمانی یا دارچین) → نشاط‌آور و مناسب برای رفع سردی بدن.

عرقیات گیاهی مفید

• عرق بهارنارنج → آرام بخش و تقویت کننده قلب.
• عرق نعناع → رفع نفخ و کمک به هضم.
• عرق بیدمشک → نشاط‌آور و تقویت کننده اعصاب.

چای های ترکیبی گرم مزاج

• چای سبز + دارچین (برای کاهش وزن و رفع سردی)
• چای سیاه کم رنگ + زنجبیل یا هل (جایگزین چای ساده برای جلوگیری از سردی معده)

نکته مهم:

• سردمزاج ها بهتر است چای سیاه پررنگ، نوشیدنی های سرد، دوغ و ماءالشعیر را محدود کنند.
• بهترین زمان مصرف دمنوش های گرم: بعد از وعده های اصلی یا عصرها است.

رژیم لاغری برای افرادی با طبع سرد و تر

رژیم لاغری برای سرد مزاج هایی که بلغمی هستند به شرح زیر باید باشد:

• تخم مرغ
• پنیر را حتما در کنار گردو، زیره یا سیاه دانه مصرف کنید.
• مصرف شیر گرم شده با مقداری عسل یا گلاب (البته نباید در مصرف شیر زیاده روی کنید)
• مصرف نان سنگک به جای نان جو
• ارده کنجد به همراه عسل یا شیره انگور
• از جمله غذاهای مناسب برای افراد بلغمی عبارتند از آبگوشت با گوشت گوسفندی، انواع آش، انواع خورشت با فلفل، گوشت های کبابی و …
• از جمله سبزیجات مناسب برای افرادی که طبع سرد و مرطوب دارند عبارتند از انواع کلم، کدو حلوایی، لیمو ترش و …
• گوشت های گرمی مثل گوشت گوسفند، گوشت شتر، گوشت گنجشک، گوشت سایر 
• ادویه جات مناسب در رژیم لاغری برای سرد مزاج هایی که بلغمی هستند عبارتند از ادویه جات گرم مانند زنجبیل، دارچین، زعفران، زیره و …

افرادی که مزاج سرد دارند برای لاغری باید چه بخورند؟

افرادی که سرد مزاج هستند باید صبحانه کامل با طبیعت گرم بخورند مانند گردو، انواع مرباها، عسل، بادام، توت، انجیر، مویز و نان گندم بدون چای و شام را هم باید سر شب میل کنند. 

برنامه رژیم روزانه برای سرد مزاج ها

وعده غذایی	پیشنهادها
صبحانه (۷–۹ صبح)	– نان سنگک یا نان گندم تازه + پنیر همراه گردو یا سیاه دانه – گردو + عسل یا مربای طبیعی (به، بالنگ) – یک فنجان دمنوش دارچین یا زنجبیل
میان وعده صبح (۱۰–۱۱)	– چند عدد خرما یا انجیر خشک – کمی بادام یا مویز
ناهار (۱۲–۲)	– خوراک گوشت گوسفند یا پرندگان (کبابی یا آب پز) همراه سبزیجات گرم (کرفس، جعفری، کلم) – آش نخود یا عدس با ادویه گرم – سالاد گرم مزاج (کلم + هویج + کرفس + لیموترش)
میان وعده عصر (۴–۵)	– شربت عسل با آب ولرم و چند قطره آب لیمو – یا یک فنجان دمنوش بادرنجبویه / بهارنارنج
شام (۷–۸ شب)	– سوپ سبزیجات گرم (کدوحلوایی، هویج، کرفس) – یا املت با سبزیجات گرم + دارچین یا زیره – مقدار کم نان سنگک یا برشته
میان وعده شب (۹–۱۰ شب، در صورت گرسنگی)	– شیر ولرم با کمی عسل – یا یک مشت کوچک کشمش و گردو

نقش ورزش در کاهش وزن سرد مزاج ها

افراد سردمزاج (چه سرد و خشک و چه سرد و تر) معمولا بدن شان انرژی پایینی دارد، سریع خسته یا خواب آلود می شوند و مستعد تجمع چربی هستند. ورزش کردن برای این افراد چند نقش کلیدی دارد:

۱. افزایش حرارت بدن

سردمزاج ها بدن سردی دارند. ورزش، گردش خون را بیشتر می کند و حرارت طبیعی بدن را بالا می برد، در نتیجه سوخت وساز بهتر انجام می شود.

۲. کاهش رطوبت اضافی بدن

به ویژه افراد بلغمی (سرد و تر) دچار تجمع آب و بلغم در بدن هستند. ورزش با تعریق، رطوبت اضافی را دفع می کند و باعث سبکی و چابکی می شود.

۳. جلوگیری از اضافه وزن و چربی شکمی

فعالیت بدنی منظم جلوی انباشت چربی شکم و پهلو را می گیرد که یکی از مشکلات رایج سردمزاج هاست.

۴. تقویت روحیه و ذهن

ورزش باعث کاهش کسالت، افسردگی و فراموشی (مشکلات شایع بلغمی ها) می شود و نشاط و تمرکز ذهنی را افزایش می دهد.

ورزش های مناسب برای سردمزاج ها

• پیاده روی سریع (روزانه حداقل ۳۰ دقیقه)
• دویدن آرام یا نرم دویدن
• طناب زدن
• شنا در آب ولرم (نه خیلی سرد)
• ورزش های هوازی (ایروبیک، رقص، زومبا)
• یوگا و حرکات کششی برای آرامش اعصاب

مواد غذایی ممنوعه در رژیم لاغری برای سرد مزاج ها

در رژیم لاغری برای سرد مزاج ها غذاهایی با طبع سرد مانند ماکارونی، برنج، هندوانه، خیار، سالاد، گوجه، سالاد و … باید محدود شود. رژیم آب درمانی برای افراد چاقی که مزاج سرد دارند به هیچ عنوان توصیه نمی شود زیرا این رژیم باعث افزایش وزن بیشتر آنها می شود. 

نکات مهم برای خانم های سرد مزاج در دوران قاعدگی

• غذاهای گرم و سبک: سوپ، آش و گوشت سبک (گوسفند یا مرغ)
• ادویه های گرم: زنجبیل، دارچین، هل و زیره برای کاهش درد و بهبود جریان خون
• نوشیدنی های گرم: دمنوش زنجبیل، دارچین، بادرنجبویه و عرق بهارنارنج؛ نوشیدنی های سرد محدود شود
• استراحت و ورزش سبک: خواب کافی، پیاده روی آرام و حرکات کششی
• حفظ گرمای بدن: لباس گرم، پتو یا کیسه آب داغ روی شکم
• تغذیه قبل از قاعدگی: مواد غذایی گرم و مقوی چند روز قبل علائم را کاهش می دهد

اشتباهات رایج سرد مزاج ها در رژیم لاغری

فراد سردمزاج باید مراقب باشند که اشتباهات رایج زیر را انجام ندهند:

۱. مصرف بیش از حد غذاهای سرد و خام

• خوردن زیاد سالاد، خیار، گوجه، ماست و نوشیدنی های سرد باعث افزایش سردی و رطوبت بدن می شود.
• این کار منجر به کند شدن سوخت وساز و تجمع چربی می شود.

۲. پیروی از رژیم های آب درمانی یا رژیم های خیلی کم کالری

• سردمزاج ها با این رژیم ها وزنشان ممکن است حتی افزایش یابد، زیرا بدن رطوبت بیشتری ذخیره می کند.

۳. بی تحرکی و کم تحرکی

• افراد سردمزاج که ورزش نمی کنند، گردش خون کافی ندارند و سوخت وسازشان کند می شود.
• ورزش نکردن باعث تجمع بلغم و افزایش چربی شکمی می شود.

۴. مصرف بیش از حد نوشیدنی های یخ دار

• نوشیدن آب یخ، شربت های سرد و نوشابه باعث سرد شدن معده و کاهش هضم غذا می شود.

۵. وعده های غذایی نامنظم

• دیر غذا خوردن یا نخوردن صبحانه کامل باعث افت انرژی و افزایش تمایل به خوردن غذاهای سرد و شیرین می شود.

۶. تمرکز فقط روی کاهش کالری

• سردمزاج ها باید بیشتر روی گرم مزاج کردن بدن و انتخاب مواد غذایی مناسب تمرکز کنند تا کاهش وزن واقعی داشته باشند، نه فقط کم کردن کالری.

جمع بندی

افراد سرد مزاج برای لاغری باید بدن خود را گرم نگه دارند و بیشتر از غذاها و نوشیدنی های گرم استفاده کنند. گوشت های گرم، سبزیجات و میوه های با طبع گرم، ادویه های مثل زنجبیل و دارچین و دمنوش های گیاهی کمک کننده هستند. وعده ها باید منظم و سبک باشند، صبحانه کامل و شام سبک مصرف شود و ورزش هایی مانند پیاده روی یا یوگا برای افزایش حرارت بدن انجام گیرد. از غذاها و نوشیدنی های سرد، رژیم های خیلی کم کالری و بی تحرکی باید پرهیز شود. کلید موفقیت، انتخاب مواد غذایی مناسب مزاج و حفظ گرمای بدن است.

سوالات متداول رژیم لاغری برای سرد مزاج ها